Zielone dachy — czy warto się na nie zdecydować?

Wiele dużych europejskich miast nie posiada wystarczającej liczby terenów zielonych. Z tego powodu w okresie letnim w miastach bardzo wzrastają wysokie temperatury. Sposobem na ten problem mogą być zielone dachy, dzięki którym poprawia się jakość powietrza i mniej odczuwa się wysokie temperatury. Zielone ogrody na dachach budynków sprawiają, że budynki są bardziej atrakcyjne, przedłużają żywotność pokrycia dachowego, wpływają również pozytywnie na izolację termiczną i akustyczną budynku. Zapraszamy do artykułu, z którego dowiesz się, czym dokładnie są zielone dachy.

Zielone dachy domów — jak to się zaczęło?

Zielony dach nie są nowym wynalazkiem, wiszące ogrody królowej Semiramidy w Babilonie, uznawane są za jeden z siedmiu cudów świata i stanowią doskonały przykład na to, że zieleń na dachach była praktykowana już w starożytnych cywilizacjach. Historia zielonych dachów sięga również krajów nordyckich, takich jak Norwegia, Islandia i Wyspy Owcze, gdzie praktyka ta była powszechnie stosowana od wieków. Decyzja o zainstalowaniu zielonego dachu jest więc powrotem do tradycji i dobrych praktyk znanych ludzkości od stuleci. Starożytni wykorzystywali zielone dachy nie tylko dla ozdoby, ale również ze względów praktycznych. Zieleń na dachu zapewniała naturalną izolację przed ekstremalnymi warunkami pogodowymi, regulowała temperaturę w budynkach i pomagała w retencji wody deszczowej. Dzisiaj te same korzyści są doceniane i wykorzystywane w nowoczesnych budynkach, co potwierdza trwałość i uniwersalność tego wynalazku.

W latach 20. XX wieku znany propagator zielonych dachów — francuski architekt Le Corbusier — głosił, że zieleń powinna być jednym z decydujących wpływów, oddziaływających na nowoczesną, miejską architekturę. Architektura taka zapewnia mieszkańcom dużych miast komfort i bezpieczeństwo, jest oprócz tego bardzo funkcjonalna. Pierwsze mieszkania, które stworzono w zgodzie z zaleceniami francuskiego architekta, powstały już przed drugą wojną światową na terenie Francji. Z biegiem czasu pojawiać zaczęły się też w wielu miastach na całym święcie.

Jak zrobić ogród na dachu? Konstrukcja dachów zielonych

Zanim przystąpimy do zakładania ogrodu na dachu, zwróćmy uwagę, że niezwykle istotne jest dokonanie oceny struktury i wytrzymałości samego dachu. Konieczne jest upewnienie się, że konstrukcja dachu jest odpowiednio wzmocniona i dostosowana do utrzymania dodatkowego obciążenia, jakim będą ziemia, rośliny i woda. Takie przedsięwzięcie wymaga profesjonalnej oceny inżynierskiej; musimy upewnić się, że dach jest w stanie wytrzymać dodatkowe obciążenie. Ważne jest uwzględnienie nie tylko wagi samej ziemi, ale także retencji wody po opadach deszczu oraz wszelkich struktur wspierających, takich jak donice, elementy dekoracyjne i ścieżki.

W zależności od rodzaju zielonego dachu dobrać należy rośliny przystosowane do warunków panujących na dachu. W przypadku dachów ekstensywnych zaleca się wybór roślinności o niskim wzroście, która będzie bardziej odporna na surowe warunki panujące na dachu. Rośliny powinny być dobrze przystosowane do niewielkiej ilości gleby i odporne na okresowe susze.

Dobrze sprawdzą się gatunki sukulentów, traw, mchów, które nadają się do wzrostu w warunkach ekstremalnych. Ważne jest również, aby wybrać rośliny, które dobrze znoszą intensywne nasłonecznienie, wiatr oraz zmienną wilgotność podłoża. Przy projektowaniu zielonego dachu, należy zwrócić również uwagę na lokalne warunki klimatyczne oraz dostępność wody, tak aby dobrać odpowiednie gatunki roślin, które będą trwałe i estetyczne przez cały rok. Istotne jest także zapewnienie odpowiedniej izolacji, drenażu i systemu nawadniania, aby rośliny mogły rosnąć zdrowo i utrzymać zrównoważony ekosystem na dachu.

Rodzaje zielonych dachów

Zielone dachy mogą mieć wygląd ogrodów i pełnić funkcję rekreacyjną. Od rodzaju użytkowania zależeć więc będzie konstrukcja zielonego dachu i jego potencjalne obciążenie. Zwykle jednak ogrody na dachu mają postać cienkiej warstwy substratu glebowego z posadzoną na nim roślinnością, która nie powoduje dużego obciążenia konstrukcji dachu. Takie dachy są o wiele tańsze i łatwiejsze do założenia.

Wyróżnić możemy dwa warianty zielonych dachów: intensywny i ekstensywny. W obydwu mamy do czynienia z innym rodzajem roślinności oraz innym obciążeniem konstrukcji dachowej.

Wariant — dach ekstensywny to rośliny mające niewielkie wymagania pielęgnacyjne takie jak: trawy, mchy, rozchodniki oraz niskie krzewy. Taki rodzaj posadzonych roślin jest samowystarczalny i nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych.

W przypadku wariantu intensywnego, na dachu zakłada się trawniki, sadzi się krzewy i drzewa, czasami są tam nawet oczka wodne. Taki rodzaj ogrodu wymaga jednak regularnej pielęgnacji, podlewania, przycinania i czyszczenia.

Hybrydowe zielone dachy to połączenie cech intensywnych i ekstensywnych. W odróżnieniu od dachów ekstensywnych, na których zazwyczaj sadzi się rośliny o niskim wzroście, które są stosunkowo łatwe w utrzymaniu, oraz dachów intensywnych, które mogą być bardziej rozbudowane i kosztowne w konstrukcji, hybrydowe dachy oferują kompromis pomiędzy tymi dwoma typami. Na hybrydowych dachach można znaleźć różnorodne gatunki roślin o zróżnicowanej wysokości. Jednocześnie koszty utrzymania takiego dachu mogą być dużo niższe niż w przypadku intensywnych dachów, ponieważ wymagają one mniej pielęgnacji i nadzoru niż dachy z bardziej rozbudowaną roślinnością.

Hybrydowe zielone dachy stanowią więc atrakcyjne rozwiązanie dla tych, którzy poszukują kompromisu pomiędzy estetyką i funkcjonalnością dachu, przy jednoczesnym zminimalizowaniu kosztów utrzymania. Dzięki nim można cieszyć się zielonym otoczeniem na dachu, jednocześnie mając pewność, że jego pielęgnacja nie będzie wymagała zbyt dużego nakładu pracy i środków finansowych.

Poznaj zalety zielonych dachów!

Instalacja dachu zielonego przynosi wiele korzyści. Są to:

• ochrona środowiska — zielone dachy przyczyniają się do poprawy jakości powietrza poprzez absorpcję szkodliwych substancji i pyłów z atmosfery. Rośliny na dachu wydzielają tlen i absorbują dwutlenek węgla, co pomaga w zmniejszaniu emisji gazów cieplarnianych. Zielone dachy chronią również warstwę hydroizolacji,

• redukcja efektu cieplnego — zielone dachy absorbują mniej energii słonecznej niż tradycyjne dachy, co przyczynia się do zmniejszenia efektu cieplnego dużych miast, czyli zjawiska, w którym obszary miejskie są znacznie cieplejsze niż otaczające je obszary wiejskie,

• retencja wody deszczowej — roślinność na zielonych dachach absorbuje część wody deszczowej, co pomaga w ograniczaniu ryzyka powodzi,

• oszczędność energii — zielone dachy mogą pomóc w regulowaniu temperatury wewnątrz budynku, co przekłada się na zmniejszone zużycie energii potrzebnej do ogrzewania lub chłodzenia pomieszczeń,

• izolacja akustyczna — rośliny na zielonych dachach działają jak naturalna bariera dźwiękowa; absorbują dźwięki i hałasy z otoczenia,

• estetyka — zielone dachy poprawiają wygląd i estetykę budynkom i przestrzeniom miejskim,

• dodatkowa powierzchnia rekreacyjna — zielone dachy mogą zostać wykorzystane jako przestrzeń rekreacyjna, miejsce spotkań lub ogrody użytkowe, co zwiększa wartość użytkową budynku. W wielu miastach taki rodzaj budynków zwolniony jest również z podatku od nieruchomości.

Wady zielonych dachów

Jakie mogą być natomiast wady takich ekologicznych dachów?

• wysokie koszty początkowe — instalacja zielonego dachu jest zazwyczaj droższa niż w przypadku tradycyjnych pokryć dachowych ze względu na dodatkowe warstwy izolacyjne, systemy drenażowe i roślinność,

• odpowiedni projekt i konstrukcja — nie wszystkie budynki są przystosowane do instalacji zielonego dachu, co wymaga sporządzenia specjalistycznego projektu i wzmocnienia konstrukcji dachu.

• regularna pielęgnacja — zielone dachy wymagają regularnej pielęgnacji, nawożenia i kontroli wilgotności, co może być czasochłonne i kosztowne.

• ryzyko uszkodzenia dachu — niewłaściwa instalacja lub pielęgnacja zielonego dachu może prowadzić do zalegania wody, przecieków dachu i uszkodzenia membran dachowych.

Zielony dach. Czy warto zdecydować się na takie rozwiązanie?

Instalacja zielonych dachów w centrach miast wpływa pozytywnie na otoczenie. Zielone dachy skutecznie filtrują zanieczyszczenia z powietrza; działają jako naturalne oczyszczacze, przyczyniając się do poprawy jakości powietrza w miastach. Roślinność na dachach stanowi istotne źródło tlenu, wspomagając naturalny proces produkcji tlenu i absorpcji dwutlenku węgla. W centrach miast, gdzie dominuje zabudowa betonowa i asfaltowa, temperatura powietrza może być wyższa niż na obrzeżach. Zielone dachy pomagają w absorbowaniu ciepła, ograniczając nagrzewanie się powierzchni oraz zapewniając naturalne chłodzenie. Zielone dachy to nie tylko estetyka, to również względy praktyczne i ekologiczne. Założenie takiego dachu wymaga jednak odpowiedniej oceny konstrukcji dachowej budynku. Mimo wszystko warto podjąć takie wyzwanie, stworzyć swoją własną zieloną oazę i cieszyć się nią przez wiele lat.

Redakcja Gazety Gospodarczej vortalu owg.pl