Wikipedia — skarbnica wiedzy czy globalny śmietnik?

Wikipedia to największa encyklopedia dostępna online. Powstała 22 lata temu i stanowi powszechnie znane źródło wiedzy dla milionów ludzi na całym globie. To wyjątkowe przedsięwzięcie słynie z ogromnej ilości informacji, które obejmują praktycznie każdą dziedzinę od historii i nauki po kulturę i rozrywkę. Na polskiej Wikipedii znajduje się ponad 1,5 miliona artykułów, a liczba zarejestrowanych użytkowników wynosi 1,2 miliona.

Zobacz! Drukarki — jak wybrać model dopasowany do potrzeb?

Obecnie, szukając jakiejkolwiek informacji, czy to daty urodzenia znanego artysty, czy zagadnień naukowych, zazwyczaj zaczynamy od Wikipedii i traktujemy ją jako niekwestionowane źródło wiedzy. Czy Wikipedia jest nieomylna, wolna od wad, a zawarte w niej treści nie wymagają weryfikacji? Cóż, nie do końca.

Jaki jest cel Wikipedii?

Celem projektu jest zbieranie i bezpłatne udostępnianie całej ludzkiej wiedzy, aby była dostępna dla każdego. Dlatego materiały zawarte w Wikipedii i jej projektach pokrewnych są dostępne na zasadach otwartości: można z nich korzystać bezpłatnie, nie tylko w celach czytania, ale również kopiowania, publikowania i tworzenia na ich podstawie zależnych utworów.

Wikipedia to internetowa encyklopedia, która jest tworzona przez społeczność wolontariuszy z całego świata. Jest to jedna z największych i najpopularniejszych źródeł informacji dostępnych online. Znajdziemy tam artykuły na różne tematy, które są pisane, edytowane i uaktualniane przez użytkowników. Każdy może przyczynić się do rozwoju Wikipedii, poprzez dodawanie nowych artykułów, poprawianie istniejących treści.

Encyclopédie — pierwsza encyklopedia świata

Pierwszą powszechną encyklopedią była francuska Encyclopédie, której redaktorami byli Jean d'Alembert i Denis Diderot. Praca nad tą encyklopedią zakończyła się w 1772 roku. Obejmowała ona 28 tomów, zawierała 71818 artykułów oraz 2885 ilustracji. Twórcy tej encyklopedii są często określani jako krąg francuskich encyklopedystów, a wielu z nich później aktywnie uczestniczyło w Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

W tym samym czasie co Encyclopedie powstawała Encyclopaedia Britannica. Pierwsze wydanie w trzech tomach ukazało się w latach 1768-1771. W 2004 roku pełna wersja Encyklopedii Britannica zawierała około 120 tysięcy artykułów, łącznie zawierających około 44 miliony słów. Obecnie jest to największa tego typu publikacja na świecie, obejmująca 32 tomy (w tym 17 tomów Macropaedii, 12 tomów Micropaedii, 1 tom Propaedii i 2 tomy Indeksu). Od 2012 roku Encyclopaedia Britannica jest wydawana wyłącznie online.

W obszarze języka niemieckiego dużym uznaniem cieszą się wydawnictwa encyklopedyczne Brockhaus. W Polsce przez wiele lat dominującą pozycję na rynku wydawnictw encyklopedycznych zajmowała PWN.

Encyklopedie cyfrowe — współczesne nośniki wiedzy

Encyklopedia stanowi wygodne źródło informacji, które można łatwo przekształcić w postać cyfrową. Z tego powodu wiele wydawnictw encyklopedycznych przechodzi z tradycyjnych wersji papierowych na wersje dystrybuowane na płytach CD-ROM lub udostępniane poprzez internet. Ta forma dystrybucji ma dodatkową zaletę — umożliwia bowiem dodawanie do artykułów plików multimedialnych takich jak zdjęcia, filmy, dźwięki, co nie było możliwe w tradycyjnych wersjach papierowych.

Encyklopedie cyfrowe mają szereg zalet, w tym łatwiejszy dostęp, interaktywność, umożliwiają one użytkownikom przeszukiwanie i odczytywanie treści, ale często także oferują interaktywne elementy, takie jak hiperłącza, multimedia oraz możliwość szybkiego wyszukiwania.

Warto podkreślić, że cyfrowe encyklopedie pozwalają na łatwiejszą aktualizację i rozbudowę treści, co jest ważne w dziedzinach, gdzie wiedza szybko ewoluuje. Ostatecznie, cyfrowe encyklopedie stają się coraz bardziej popularne i dostępne ze względu na wygodę i elastyczność, jakie oferują użytkownikom.

Wikipedia — wiedza aktualizowana na bieżąco

Wielojęzyczna encyklopedia internetowa powstała dokładnie 15 stycznia 2001 roku i jest obecnie wyjątkowym symbolem transformacji oraz globalnym fenomenem. Wikipedia jest jednym z najczęściej odwiedzanych serwisów internetowych — wciąż pojawiają się nowe wersje w różnych językach oraz podstrony poświęcone poszczególnym dziedzinom wiedzy.

Wikipedia operuje na podstawie oprogramowania MediaWiki (od hawajskiego "wiki" oznaczającego "szybko", "prędko"), które ma swoje korzenie w oprogramowaniu WikiWikiWeb. To narzędzie umożliwia edycję treści przez każdego odwiedzającego stronę użytkownika oraz aktualizację materiałów w czasie rzeczywistym.

Wiki zasady — fundamenty, na których opiera się cały projekt

1. Wikipedia jest encyklopedią, zamieszcza się w niej wyłącznie hasła encyklopedyczne. Wszelkie teksty wychodzące poza ten zakres jak treści reklamowe, anonse, hasła słownikowe nie są aprobowane.

2. Wikipedia to medium neutralne światopoglądowo. Teksty zamieszczane na stronie encyklopedii nie mogą faworyzować żadnej ideologii, kierunku politycznego czy wyznania. Treści powinny opisywać konkretne zagadnienie z wszystkich możliwych stron, bazując na udokumentowanych źródłach i prezentując zróżnicowane stanowiska na konkretny temat. Prezentowanie własnej opinii jest wykluczone.

3. Wikipedia jest dobrem wspólnym. Jej ideą jest dostarczanie wiedzy jak największej liczbie osób na całym świecie na zasadzie otwartej licencji; oznacza to, że treści publikowane w Wikipedii wykorzystywać można w dowolnym celu i na dowolnej przestrzeni.

4. Aktywnych użytkowników Wikipedii obowiązuje netykieta. Powinni oni współpracować w zgodzie, nie wdając się w konflikty. Użytkownicy nieprzestrzegający tej zasady są tymczasowo lub trwale blokowani.

5. Wikipedia to wolna przestrzeń, w jej ramach żadne sztywne przepisy dotyczące publikowania konkretnych treści (oczywiście, jeśli spełniają one zasadę encyklopedyczności).

Wikipedia — wady

• W Wikipedii każda osoba ma możliwość tworzenia artykułów, nie jest nawet konieczne założenie konta, aby dokonywać zmian w istniejących hasłach. To oznacza, że treści nie są tworzone przez ekspertów, ale przez setki tysięcy anonimowych użytkowników. Każdy może edytować artykuły w ramach zasady otwartej współpracy.

• Publikowane artykuły powinny opierać się na rzetelnych źródłach informacji, a autorzy powinni unikać wstawiania swoich osobistych doświadczeń lub subiektywnych interpretacji. Niemniej jednak, w ostatnich latach zdarzały się przypadki wykorzystywania Wikipedii do rozpowszechniania nieprawdziwych treści.

• Teksty na stronie, tworzone są wspólnie przez społeczność międzynarodową i są podatne na wpływ czynnika ludzkiego — autorzy haseł często kształtują sposób, w jaki opisane jest dane wydarzenie.

O tym należy pamiętać!

Wikipedia jest często wykorzystywanym źródłem informacji, ważne jest jednak sprawdzenie i potwierdzenie treści za pomocą innych wiarygodnych źródeł.