Podatek od nieruchomości nawet o 15% wyższy! O ile faktycznie wzrosną jego stawki w 2024 r.?

Początek każdego roku to okres największych podwyżek i waloryzacji wielu danin publicznych państwowych i samorządowych (podatków i opłat lokalnych).

Nie inaczej jest z podatkiem od nieruchomości (np. od gruntów, lokali użytkowych, mieszkań itp.), którego maksymalne stawki na nowy rok znane są de facto już na przełomie lipca/sierpnia br. Z powodu tego, że uzależnione są one od wskaźnika inflacji ogłaszanego za pierwsze półrocze, wielu właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, a także posiadaczy samoistnych, czeka podwyżka nawet o 15% w 2024 r.

Jednak co to jest za podatek, kogo dokładnie dotyczy, co i na jakiej podstawie podlega opodatkowaniu? Odpowiadamy na te i inne pytania!

Czym jest podatek od nieruchomości

Podatek od nieruchomości jest daniną publiczną, która w całości zasila budżet jednostek samorządu terytorialnego. W rozumieniu przepisów art. 2 ust 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (o której poniżej), opodatkowaniu podlegają wszystkie nieruchomości lub obiekty budowlane, tj.:

• grunty (liczone w metrach kwadratowych);

• budynki lub ich części;

• budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Podstawą opodatkowania w przypadku budynków (np. budynków mieszkalnych) jest powierzchnia użytkowa wszystkich kondygnacji wraz z poddaszem użytkowym, piwnicami i halą garażową pod budynkiem, mierzona po wewnętrznej długości ścian. Do powierzchni nie zalicza się klatek schodowych, a także szybów dźwigowych.

Podstawy prawne regulujące podatki i opłaty lokalne

Najważniejszym aktem prawnym regulującym wszystkie zagadnienia związane z podatkiem od nieruchomości jest ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 1991 nr 9 poz. 31 ze zm.).

Należy jednak mieć świadomość, że ww. ustawa normuje nie tylko podatek od nieruchomości, ale także inne podatki oraz opłaty istotne z punktu widzenia dochodów każdej gminy (art. 1), tj.:

• podatek od środków transportowych, oraz

• opłatę targową;

• opłatę reklamową;

• opłatę miejscową;

• opłatę uzdrowiskową;

• opłatę od posiadania psów (za każdego osobno).

Ważne: w sprawach ww. podatków i opłat to wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest właściwym organem podatkowym, o czym wprost informuje art. 1c tej ustawy.

Maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych podlegają każdego roku podwyższeniu o wskaźnik inflacji za pierwsze półrocze, który do 20 lipca musi ogłosić w Monitorze Polskim Prezes GUS-u. Na tej podstawie Minister Finansów informuje o górnych granicach stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych. Ustawowy obowiązek w bieżącym roku zrealizował:

• Prezes Głównego Urzędu Statystycznego komunikatem z 14 lipca 2023 r. w sprawie wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2023 r. (Monitor Polski z 17 lipca 2023 r., poz. 713),

• Minister Finansów obwieszczeniem z 21 lipca 2023 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2024, (Monitor Polski z 1 sierpnia 2023 r., poz. 774).

Kto jest zobowiązany do płacenia podatku od nieruchomości?

Każda osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna czy spółka nieposiadająca osobowości prawnej (art. 3 ust 1.), która stanie się właścicielem, samoistnym posiadaczem lub użytkownikiem wieczystym gruntu, budynków czy budowli (w tym stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego) jest podatnikiem podatku od nieruchomości.

Istotne! W przypadku współwłasności lub gdy nabyty grunt, budynek czy budowla należy do kilku podmiotów, to na wszystkich współwłaścicielach/posiadaczach solidarnie ciąży obowiązek podatkowy.

Maksymalne stawki podatku od nieruchomości w 2024?

Ustawodawca jednoznacznie wskazał w art. 5. 1., że Rada gminy, w drodze uchwały, decyduje o faktycznej wysokości stawek podatków i opłat lokalnych. Jednocześnie w artykule tym wskazał górne, graniczne stawki. W 2024 r. maksymalne przykładowe stawki nie mogą przekroczyć:

• od gruntów (od 1 m2 powierzchni) - związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 1,34 zł,

• od budynków lub ich części (od 1 m2 powierzchni użytkowej):

  • mieszkalnych – 1,15 zł,

  • związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 33,10 zł,

• od budowli – 2% ich wartości określonej na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3–7.

Warto podkreślić, że stawka podatku od nieruchomości np. dla gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior, czy budynków i budowli o przeznaczeniu mieszanym (obejmującym wyłącznie ważne dla gminy działalności: leczniczej, statutowej), może się różnić — gdyż to rada każdej gminy decyduje o wysokości i zróżnicowaniu stawek dla każdej grupy przedmiotów opodatkowania w zależności od lokalizacji, sposobu wykorzystywania gruntu, rodzaju zabudowy czy przeznaczenia, uwzględniając w szczególności własne potrzeby budżetowe.

Istotne jest to, że w przypadku kiedy rada gminy nie uchwali stawek podatków lub opłat lokalnych do 31 grudnia, w nowym roku podatkowym będą obowiązywać stawki z roku poprzedniego.

Zasady regulowania podatku od nieruchomości

W związku z tym, że obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu, w którym zakupiono przedmiot opodatkowania, podatnik zobowiązany jest do złożenia deklaracji do właściwej gminy odnośnie nabytego gruntu/budynku/obiektu, a także zgłoszenia każdej zmiany w posiadanej lub użytkowanej nieruchomości, mającej wpływ na podstawę opodatkowania - np. rozbudowa, likwidacja - a także zmianę wykorzystania (z mieszkalnej na miejsce do prowadzenia działalności lub odwrotnie).

Gmina corocznie nalicza daninę i wydaje decyzję o rocznej kwocie podatku do zapłaty dla każdego podatnika (osoby fizycznej) podatku od nieruchomości, oraz automatycznie rozkłada ją na cztery raty płatne: do 15 marca, 15 maja, 15 września oraz 15 listopada.

Jednak zgodnie z art. 6 ust. 11a, gdy kwota naliczonego podatku jest niższa niż 100 zł, podatnik ma obowiązek uregulować tę należność jednorazowo do 15 marca, tj. w terminie pierwszej raty.

Osoby prawne, jednostka organizacyjna, spółka nieposiadająca osobowości prawnej samodzielnie wyznaczają wysokość podatku, płatnego do 15 każdego miesiąca (za styczeń - 31 stycznia).

Istotne, że osoba fizyczna, która jest współwłaścicielem przedmiotu opodatkowania wraz z osobą prawną, rozlicza się z podatku tak samo jak osoba prawna do 15-tego każdego miesiąca i nie otrzymuje od gminy decyzji o wysokości podatku.