Jak prawidłowo zagłosować w wyborach?

Postanowieniem Prezydenta Andrzeja Dudy z dnia 8 sierpnia 2023 roku, na dzień 15 października zarządzone zostały wybory parlamentarne do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Tego samego dnia, uchwałą podjętą przez Sejm RP, odbędzie się Referendum Ogólnokrajowe.
Jak prawidłowo zagłosować w nadchodzących wyborach parlamentarnych? Jak oddać głos ważny w referendum? Podpowiadamy.

Wybory parlamentarne i referendum ogólnokrajowe. Jak oddać ważny głos?

Podstawą prawną określającą zasady przeprowadzenia wyborów parlamentarnych oraz referendum ogólnokrajowego są: Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 roku Kodeks wyborczy oraz Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku.

W wyborach oraz referendum może wziąć udział każdy polski obywatel, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym wyrokiem sądu, nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu, nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.

Głosowanie w lokalu wyborczym

15 października 2023 w godzinach 7.00-21.00 będzie można zagłosować w lokalu obwodowej komisji wyborczej oddając swój głos w wyborach parlamentarnych oraz referendum ogólnokrajowym. Udając się do lokalu wyborczego, należy zabrać ze sobą dokument tożsamości (dowód osobisty, paszport, e-dowód). Po okazaniu obwodowej komisji wyborczej dowodu potwierdzającego tożsamość otrzymamy trzy karty do głosowania (do Sejmu, do Senatu i kartę referendalną). Odbiór każdej z kart potwierdzamy własnoręcznym podpisem na spisie wyborców.

Można odmówić przyjęcia którejkolwiek z trzech kart do głosowania. Udział w każdym z głosowań - do Sejmu, Senatu, Referendum - jest dobrowolny.

Żadna z kart do głosowania nie może być uszkodzona i każda musi być opatrzona pieczęcią okręgowej komisji wyborczej oraz obwodowej komisji wyborczej.

Jak prawidłowo zagłosować w wyborach parlamentarnych?

Imiona i nazwiska wszystkich kandydatów, którzy startują w danym okręgu, z wszystkich zarejestrowanych list wyborczych w wyborach do Sejmu/Senatu będą podane na jednostronnych kartach do głosowania. Ważny głos w wyborach do Sejmu oddaje się poprzez postawienie znaku x w kratce z lewej strony obok nazwiska kandydata na posła. Głosujemy tylko na jednego wybranego kandydata i tylko na jednej liście wyborczej.

W wyborach do Senatu ważny głos oddaje się poprzez postawienie znaku x w kratce z lewej strony obok nazwiska tylko jednego kandydata na senatora z karty do głosowania. Znakiem x są dwie linie przecinające się w obrębie kratki.

Jeśli na karcie do głosowania w wyborach do Sejmu/Senatu postawiono znak x w kratkach obok nazwisk dwóch lub większej ilości kandydatów, głos uznaje się za nieważny.

Jak prawidłowo zagłosować w ogólnokrajowym referendum?

Wszystkie cztery pytania referendalne znajdą się na jednostronnej karcie do głosowania. Przy każdym z pytań należy zaznaczyć jedną z dwóch odpowiedzi TAK albo NIE, poprzez postawienie znaku x w ramce przy wybranej przez nas odpowiedzi. Zgodnie z ustawą o referendum ogólnokrajowym możemy odpowiedzieć tylko na część pytań referendalnych a brak odpowiedzi na pozostałe nie wpłynie na ważność zaznaczonych przez nas odpowiedzi.

Wszystkie karty do głosowania należy wrzucić do tej samej urny wyborczej.

Głosowanie korespondencyjne

Osoba o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, osoba która w dniu głosowania ukończyła 60 lat, osoba przebywająca w dniu głosowania na obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych może głosować korespondencyjnie. Z prawa do głosowania korespondencyjnego nie mogą skorzystać osoby głosujące za granicą, głosujące za pomocą pełnomocnika, głosujące na polskich statkach morskich i w obwodach odrębnych głosowania.

Zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego

Chcąc głosować korespondencyjnie, należy do 13. dnia przed dniem wyborów tj. do 2 października zgłosić to do Komisarza Wyborczego (osoby przebywające w dniu głosowania na kwarantannie mogą zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego nie później niż na 5 dni przed wyborami; jeśli na kwarantannę trafią na mniej niż 5 dni przed wyborami - wówczas zgłaszają, że chcą głosować korespondencyjnie najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów).

Wniosek do Komisarza Wyborczego może być złożony w Urzędzie (osobiście, pocztą, drogą mailową) lub poprzez portal gov.pl. Zgłoszenie składane w urzędzie powinno zawierać dane osoby uprawnionej do głosowania (nazwisko, imię, pesel), wybory, jakich dotyczy wniosek, oświadczenie o wpisaniu do rejestru wyborców w danej gminie, adres, na jaki ma być wysłany pakiet wyborczy, kopię aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności (jeśli zgłoszenie składa osoba z niepełnosprawnością). Osoby z niepełnosprawnością wzroku mogą dodatkowo wnioskować o nakładkę na kartę do głosowania, sporządzoną w alfabecie Braille’a. Składając zgłoszenie przez portal gov.pl, wystarczy posiadać profil zaufany, przygotować dane logowania oraz skan lub zdjęcie aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności załączane do wniosku.

Zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego w wyborach dotyczy również głosowania korespondencyjnego w referendum.

Pakiet wyborczy. Jak prawidłowo zagłosować korespondencyjnie?

Wyborca, który zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego (jeśli nie został wezwany do uzupełnienia braków formalnych), otrzymuje nie później niż 6 dni przed dniem wyborów pakiet wyborczy dostarczany za pośrednictwem pracownika Poczty Polskiej (z możliwością awizowania na dzień następny). Wyborcy przebywający na kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, otrzymują pakiet wyborczy nie później niż 2 dni przed wyborami.

Pakiet wyborczy dostarcza się wyłącznie do rąk własnych wyborcy, po okazaniu przez niego dokumentu tożsamości oraz pisemnym potwierdzeniu odbioru. Pakiet wyborczy będzie zawierał:

• kopertę zbiorczą, zaadresowaną do właściwej obwodowej komisji wyborczej,

• trzy karty do głosowania (wybory do Sejmu, wybory do Senatu, referendum) oraz trzy koperty na każdą z kart osobno,

• instrukcję głosowania,

• oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu,

• nakładkę na karty do głosowania sporządzoną w alfabecie Braille’a (jeśli wyborca o nią wnioskował).

Wyborca oddaje swój głos na kartach do głosowania w wyborach parlamentarnych i referendum tak samo jak wyborca głosujący w lokalu wyborczym. Po oddaniu głosów każdą z kart umieszcza w oddzielnej niezaadresowanej kopercie. Koperty z kartami do głosowania umieszcza się w kopercie zbiorczej, do której wkładamy także oświadczenie o osobistym i tajnym głosowaniu. Kopertę zbiorczą zaklejamy i może być ona odebrana przez pracownika Poczty Polskiej, jeśli zgłosiliśmy taką potrzebę (w przeciwnym wypadku wysyłamy ją sami).

Głosowanie przez pełnomocnika

Te same osoby, które mają prawo do głosowania korespondencyjnego, mogą skorzystać z prawa głosowania przez pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być tylko osoba, która jest wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co wyborca. Pełnomocnikiem nie może być członek komisji wyborczej, mąż zaufania ani osoba kandydująca w wyborach. Sporządzenie pełnomocnictwa jest bezpłatne, wniosek o jego sporządzenie składamy w urzędzie gminy osobiście, pocztą. Do wniosku trzeba dołączyć pisemną zgodę osoby, która ma być pełnomocnikiem, oraz kopię aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności (w przypadku osób niepełnosprawnych). Wniosek o udzielenie pełnomocnictwa należy złożyć do odpowiedniego urzędu miasta/gminy nie później niż na 10 dni przed wyborami. Akt pełnomocnictwa odbieramy w urzędzie lub może być do nas wysłany pocztą. Głosowanie przez pełnomocnika odbywa się tylko na terenie kraju z wyłączeniem obwodów odrębnych.