11 sierpnia — Dzień Konserwatora Zabytków

11 sierpnia obchodzimy Dzień Konserwatora Zabytków, który jest dedykowany specjalistom zajmującym się ochroną dziedzictwa kulturowego.

Kim jest konserwator zabytków?

Konserwator zabytków to osoba, której zadaniem jest dbanie o zabytki i przedmioty historyczne poprzez konserwację, renowację, rekonstrukcję oraz zabezpieczanie. Osoby pracujące w ramach administracji publicznej, takie jak wojewódzcy konserwatorzy zabytków, również pełnią rolę konserwatorów zabytków, angażując się w ochronę dziedzictwa kulturowego.

Zadania konserwatora zabytków

Konserwator zabytków ma wiele zadań zawodowych, należą do nich między innymi:

• Gromadzenie i analizowanie informacji historycznych dotyczących obiektów zabytkowych, które podlegają konserwacji.

• Przeprowadzanie oględzin obiektów w celu oceny ich stanu zachowania, identyfikacji zniszczeń oraz określenia zakresu prac konserwatorskich i niezbędnych zabezpieczeń.

• Wykonywanie inwentaryzacji konserwatorsko-architektonicznej, która obejmuje szczegółowe badanie i dokumentację techniczną zabytkowych obiektów.

• Opracowywanie dokumentacji dotyczącej zabytków, takiej jak informacje historii obiektów, wcześniejsze prace konserwatorskie, przeprowadzone renowacje i zmiany w obiekcie.

• Sporządzanie różnorodnej dokumentacji konserwatorskiej, w tym opisowej, fotograficznej, fotogrametrycznej, rysunkowej, filmowej oraz wykorzystującej metody cyfrowe.

• Tworzenie szczegółowego planu prac konserwatorskich, obejmującego sporządzenie harmonogramu, kosztorysu oraz nadzór nad wykonaniem prac.

• Opracowywanie programów prac konserwatorskich dotyczących dziedziny architektury.

• Przygotowywanie dokumentacji technicznej, która zawiera szczegółowe informacje na temat materiałów, produktów i metod konserwatorskich.

• Przeprowadzanie analiz dotyczących możliwości zastosowania różnych materiałów, produktów oraz metod konserwatorskich.

• Współpraca z innymi specjalistami z dziedziny konserwacji, takimi jak konserwatorzy metalu, kamienia, drewna, malarstwa itp., oraz z ekspertami w dziedzinach takich jak chemia, mikrobiologia itp.

• Prowadzenie nadzoru konserwatorskiego podczas remontów zabytkowych przedmiotów i obiektów oraz koordynacja prac różnych specjalistów.

• Udział w programach naukowo-badawczych oraz współpraca z instytucjami prowadzącymi działalność popularyzatorską w celu promowania dziedzictwa kulturowego i edukacji społecznej w zakresie konserwacji zabytków, prac związanych z zabezpieczaniem zabytków oraz ochroną zabytków.

  

W Polsce obecnie istnieje 16 wojewódzkich konserwatorów zabytków, którzy pełnią funkcję kierowania Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków. Odpowiadają oni za realizację obowiązków związanych z ochroną dóbr kultury, wynikających z obowiązujących przepisów, w tym ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz innych ustaw dotyczących kompetencji wojewódzkich konserwatorów zabytków.

Czy zawód konserwatora zabytków jest w Polsce doceniany?

Konserwatorzy zabytków cieszą się uznaniem zarówno ze strony społeczeństwa, jak i władz. Ich praca jest postrzegana jako niezwykle istotna dla zachowania naszego dziedzictwa historycznego, artystycznego i kulturowego. Dlatego też Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznaje odznakę „Za opiekę nad zabytkami”, która honoruje osoby zasłużone w społecznej opiece nad dobrami kultury lub w działalności konserwatorskiej. Odznaczenie, które istnieje w dwóch stopniach — złotym i srebrnym, zostało ustanowione w 1962 roku na mocy ustawy z dnia 15 lutego 1962 roku o ochronie zabytków i muzeów. Zgodnie z rozporządzeniem z 2001 roku, odznaka jest przyznawana za szczególne osiągnięcia w następujących obszarach:

• Skuteczne utrzymanie dóbr kultury zgodnie z zasadami opieki nad zabytkami.

• Projektowanie i realizowanie prac konserwatorskich oraz prac budowlanych przy obiektach zabytkowych.

• Prowadzenie prac archeologicznych i wykopaliskowych.

• Dokumentowanie dóbr kultury oraz prowadzenie badań naukowych związanych z ich konserwacją.

• Działania mające na celu przeciwdziałanie zagrożeniom dla dóbr kultury.

• Promowanie wiedzy i popularyzacja tematyki związanej z działalnością konserwatorską.

Szczęśliwego Dnia Konserwatora!

Z okazji Dnia Konserwatora składamy serdeczne życzenia wszystkim osobom, które oddają swoje serce i umiejętności na rzecz ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego. Wasza praca jest niezwykle cenna, ponieważ to dzięki Waszemu wysiłkowi i determinacji przekazywane są kolejnym pokoleniom piękno i wartość naszych zabytków.