Próg rentowności — czym jest i jak go obliczyć?

Próg rentowności jest nazywany także punktem wyrównania (ang. BEP – break even point). Próg rentowności określa sytuację, gdy przedsiębiorstwo nie przynosi zysku ani nie powoduje straty. Przedsiębiorstwo czy firma dla swojej skutecznej działalności powinno maksymalizować zysk, a minimalizować koszty. W tym celu powinno badać swoją rentowność. Próg rentowności może być wykorzystywany do oceny projektów inwestycyjnych.

Czym jest próg rentowności? Jak obliczyć próg rentowności w danym okresie? Jakie założenia należy zrobić przy obliczaniu progu rentowności? Czym jest analiza progu rentowności? Co jest warunkiem koniecznym obliczenia progu rentowności? Jaki jest wzór na próg rentowności w ujęciu wartościowym oraz ilościowy próg rentowności? Jakie są koszty stałe i koszty zmienne przedsiębiorstwa?

Czym jest próg rentowności?

Próg rentowności jest pochodną bilansu zysków i strat. Próg rentowności obrazuje sytuację, w której przychody ze sprzedaży firmy pokrywają koszty stałe i koszty zmienne generowane przez to przedsiębiorstwo. Bardzo ważny jest podczas obliczenia progu rentowności podział kosztów przedsiębiorstwa. Koszty dzielimy na:

• koszty stałe (np. amortyzacja sprzętu jest kosztem stałym, czynsz, opłaty za media itd.),

• koszty zmienne (np. cena gazu, koszty energii potrzebnej do produkcji, w przypadku branży budowlanej koszty materiałów budowlanych, pensje pracowników w tym wynagrodzenia pracowników produkcyjnych jeśli rosną w miarę wzrostu produkcji).

Próg rentowności to wielkość produkcji i sprzedaży, przy której realizowane przychody ze sprzedaży pokrywają się z poniesionymi kosztami. W progu rentowności firma nie ponosi straty, ale też nie osiąga zysku, wynik finansowy jest równy zero. W progu rentowności przepływy pieniężne są równe amortyzacji, ponieważ jest ona kosztem niepieniężnym (nie wiąże się z nią wypływ gotówki z firmy).

Próg rentowności można przedstawiać:

• procentowo (procentowy próg rentowności) – określa jaką część przewidywanego popytu należy wykorzystać żeby poniesione koszty zrównoważyć przychodami ze sprzedaży;

• ilościowo (próg rentowności ilościowy) - ilość produkcji, przy której BEP jest równy zero;

• wartościowo (wartościowy próg rentowności)- wartość produkcji, przy której BEP jest równy zero, gdzie wartość przychodów ze sprzedaży równa się kosztom całkowitym.

Zerowy próg rentowności określa moment kiedy przychody i koszty z inwestycji czy z działalności gospodarczej przedsiębiorstwa równoważą się.

Jak obliczyć próg rentowności?

Pierwszy krok to wyodrębnienie kosztów stałych z ogólnej struktury kosztów. Próg rentowności oblicza się korzystając z podanych poniższych wzorów.

Procentowy próg rentowności informuje jaką część przewidywanego popytu powinna zaspokoić firma, aby pokryć poniesione uprzednio koszty. Informuje on jaki procent zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa musi zostać wykorzystany, żeby wygenerowane przez nie przychody były równe poniesionym przez niego kosztom. Oblicza się go dzieląc koszty stałe przez popyt.

Próg rentowności można wyrazić ilościowo. Próg rentowności w ujęciu ilościowym pozwala obliczyć ile sztuk produktów, usług należy sprzedać, aby firma wyszła na zero. Żeby obliczyć ilościowy próg rentowności należy koszty stałe podzielić przez różnicę ceny produktu i kosztów zmiennych (BEP ilościowy = koszty stałe / (cena produktu - koszty zmienne). Dzięki temu działaniu dowiemy się, jaką liczbę produktów trzeba sprzedać, aby osiągnąć stan bez zysków i bez strat.

Wartościowy próg rentowności, który określa przychód, jaki musi osiągnąć przedsiębiorstwo, aby pokryć całkowite swoje koszty. Wartościowy próg rentowności wylicza się według wzoru:

BEP wartościowy = cena x [koszty stałe/(cena – koszty zmienne)].

Wskaźnik bezpieczeństwa operacyjnego (wskaźnik marży bezpieczeństwa) mówi, o ile procent może zmniejszyć się wielkość sprzedaży, zanim zysk operacyjny osiągnie poziom zerowy.

Jak interpretować próg rentowności?

Analiza progu rentowności ma określić rozmiary sprzedaży, która pozwoli osiągnąć przychody i pokryć koszty. Im wyższy poziom rentowności, tym sytuacja finansowa firmy jest lepsza.

Analiza progu rentowności opiera się na podziale ogółu kosztów ponoszonych przez firmę na koszty stałe (niezależnych od wielkości produkcji) oraz koszty zmienne, które zależne są od kosztów produkcji. Im niższa wartość progu rentowności tym dla firmy lepiej. Oznacza to, że musi sprzedać mniej produktów, aby zrównoważyć koszty. Analiza ta dostarcza informacji i pozwala ocenić czy przedsięwzięcie jest opłacalne oraz czy firma nie przynosi strat w badanym okresie. W trakcie analizy progu rentowności można modyfikować różne dane wyjściowe (np. koszty, przychody ze sprzedaży, cenę produktu). Pozwala ta przeanalizować różne warianty cen produktów, wielkości sprzedaży, poziomu kosztów np. w skali miesiąca, co pozwoli na podjęcie decyzji finansowych przedsiębiorcy.

Analiza progu rentowności powinna wyznaczyć minimalną wielkości sprzedaży, która pokryje koszty stałe i zmienne. Jednym słowem powinna dać odpowiedź kiedy firma zacznie przynosić zysk, pokonując moment kiedy jedynie pokrywa koszty.

Podsumowanie

Ilościowy próg rentowności oraz procentowy to ważne wskaźniki dla prowadzących działalność gospodarczą. Każdy przedsiębiorca musi zwiększać wartość sprzedaży i generować zysk. To główne cele firmy. Rentowność oznacza stabilność finansową przedsiębiorstwa. Jaką wartość musi osiągnąć sprzedaż produktów czy usług, aby zrównoważyć koszty sprzedaży i zacząć generować zysk? To ważne pytania. Przedsiębiorca musi rozsądnie kształtować wydatki, a jednocześnie zwiększać przychody firmy. Warto obliczyć próg rentowności (break even point), aby optymalizować wielkość sprzedaży oraz znaleźć punkt graniczny kiedy firma nie przynosi zysków. Miarą efektywności jest zysk operacyjny lub zysk netto. Dobrze przygotowana analiza progu rentowności pomoże przedsiębiorcom podejmować właściwe decyzje finansowe, kształtować produkcję czy sprzedaż w zależności od prowadzonej działalności gospodarczej.