Czym jest rachunek zysków i strat?

Rachunek zysków i strat inaczej nazywamy — rachunek wyników. Jest to ważna część każdego sprawozdania finansowego (oprócz bilansu), które musi przygotować każda jednostka gospodarcza. Bilans zysków i strat to zestawienie operacji finansowych realizowanych w danym okresie — zazwyczaj 12 miesięcy. Dla potrzeb wewnętrznych firmy może być ono realizowane częściej. Jego okresowe sporządzanie jest wręcz nieodzownym elementem prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Rachunek zysków i strat — wykazuje się w nim przychody i zyski, jak i koszty uzyskania, straty nadzwyczajne i obciążenia podatkiem dochodowym.

Kto musi przygotowywać rachunek zysków i strat?

Do jego sporządzania zobowiązany jest każdy przedsiębiorca, który sporządza sprawozdania finansowe, czyli:

• spółki osobowe i kapitałowe;

• inne osoby prawne (z wyjątkiem Skarbu Państwa);

• osoby fizyczne, spółki jawne osób fizycznych i spółki partnerskie, gdy ich przychody netto ze sprzedaży wyniosły w ostatnim roku obrotowym co najmniej równowartość 1,2 miliona euro;

• jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej, z wyjątkiem handlowych spółek osobowych i spółek cywilnych;

• oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych.

Budowa rachunku zysków i strat

Bez względu na to, jakie przedsiębiorstwo go prowadzi, każdy rachunek posiada elementy, które możemy w nim wyodrębnić. Należą do nich:

• poziom podstawowych informacji — wyróżnia przychody ze sprzedaży towarów, produktów, oraz materiałów, a także koszty, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów. Celem działalności każdego przedsiębiorstwa jest osiąganie maksymalnych zysków, czego odzwierciedleniem jest wartość przychodów ze sprzedaży;

• poziom pozostałych operacji — są to transakcje bezpośrednio związane z podstawową działalnością firmy albo z nich wynikające. Są związane między innymi z działalnością socjalną, odszkodowaniami, karami, zbyciem aktywów trwałych, oraz odpisem umorzonych, przedawnionych, nieściągalnych należności.

• działalność finansowa — jest to różnica między — przychody finansowe a koszty finansowe

• wynik finansowy — ta część rachunku finansowego obejmuje zysk lub stratę brutto, która reprezentuje rezultat prowadzonej działalności finansowej, podatek dochodowy oraz zysk i stratę netto

Układ rachunku zysków i strat

Według przepisów ustawy o rachunkowości jest możność sporządzenia rachunku zysków i strat w dwóch wariantach:

1. Wariant kalkulacyjny — prezentuje wynik finansowy przedsiębiorstwa na podstawie podziału kosztów na poszczególne funkcje i zadania. Wariant ten pomaga przedsiębiorstwu lepiej zrozumieć strukturę kosztów i wpływ poszczególnych czynników na wynik finansowy.

W tym wariancie kalkulacyjnym wyróżnia się konta:

• produkcja podstawowa — są to koszty bezpośrednio związane z procesem produkcyjnym;

• koszty wydziałowe — stanowią one pośrednie koszty produkcji;

• produkcja pomocnicza;

• koszty ogólnego zarządu — są to koszty związane z funkcjonowaniem biura, kadrą zarządzającą, obsługą księgową i administracyjną, oraz koszty związane z obsługą IT;

• koszty sprzedaży — są to koszty związane z kosztami towarzyszącymi sprzedaży produktów, ich transportem, dystrybucją i tym podobne.

  

  2. Wariant porównawczy — to zestawienie wyników finansowych firmy za dwa różne okresy, które pozwala na ich porównanie. Wariant porównawczy rachunku zysków jest przydatnym narzędziem do analizy wyników finansowych firmy w czasie i może pomóc w podejmowaniu decyzji biznesowych.

Wyróżnia się zwykle kilka kont, takich jak:

• aktywa trwałe — obejmujące środki trwałe (takie jak nieruchomości, maszyny, wyposażenie, środki transportu, wartości niematerialne i prawne oraz inwestycje długoterminowe;

• aktywa obrotowe — obejmujące środki pieniężne i ich ekwiwalenty, zapasy, należności, krótkoterminowe inwestycje finansowe oraz inne aktywa krótkoterminowe;

• kapitał własny — obejmujący kapitał zakładowy, rezerwy, zyski zatrzymane, a także koszty emisji akcji i inne elementy związane z emisją i ich wykupem akcji;

• zobowiązania długoterminowe — obejmujące długi, zobowiązania wynikające z umów leasingowych, emisji obligacji i inne zobowiązania długoterminowe;

• zobowiązania krótkoterminowe — obejmujące zobowiązania wynikające z zakupów, usług, wynagrodzeń pracowników, zobowiązań podatkowych, zobowiązań wobec dostawców i inne zobowiązania krótkoterminowe.

Zasady sporządzania zysków i strat

Są dwie zasady sporządzania rachunku zysków i strat:

• zasada współmierności kosztów i przychodów — jest to najważniejsza zasada sporządzania rachunku zysków i strat. Według niej jednostka musi ująć koszty, które wywołują określone przychody w tym samym okresie, w którym ujęte zostały właśnie przychody. Czyli jeśli ponosimy koszty, które umożliwiają nam osiągnięcie danego przychodu, to powinny pojawić się w tym okresie sprawozdawczym, w którym zostały wykazane przychody. Ogólnie, mówiąc — każdy przychód związany jest z kosztem, a dany koszt powstaje tylko wtedy, kiedy powstaje przychód;

• zasada memoriału — nakazuje ewidencjonowanie przychodów i rozchodów, w okresie którego dotyczą, niezależnie od terminu ich zapłaty. Każda transakcja musi zostać zaksięgowana w momencie jej zajścia, a nie w czasie wystąpienia przepływu pieniężnego. Dzięki niej możemy odzwierciedlić rzeczywistą sytuację jednostki oraz pokazać realne wyniki finansowe jej działalności. Dzięki jej zastosowaniu możliwe jest zwiększenie wiarygodności i przejrzystości sprawozdań finansowych przez przedsiębiorstwa i podmioty sektora publicznego.

Korzyści wynikające z analizowania sytuacji materialnej przedsiębiorstwa

Analiza sytuacji materialnej przedsiębiorstwa jest kluczowa dla właściciela, zarządzającego i inwestorów, którzy chcą zrozumieć, jak firma funkcjonuje i jakie są jej możliwości rozwojowe. Pełen obraz sytuacji finansowej firmy pozwala na podejmowanie decyzji opartych na faktach, a nie tylko na intuicji.

Rachunek zysków i strat to jedno z najważniejszych narzędzi, które pozwalają na ocenę działalności gospodarczej firmy. Jest to dokument finansowy, który przedstawia przychody i koszty firmy w określonym okresie, zwykle na koniec roku lub kwartału. Na podstawie tego rachunku można wyliczyć zysk lub stratę firmy, co jest kluczowe dla właściciela i inwestorów.

Podsumowanie

Rachunek zysków i strat jest ważnym narzędziem dla zarządu przedsiębiorstwa, pozwala on na monitorowanie wyniku finansowego firmy oraz podejmowanie decyzji biznesowych na podstawie uzyskanych informacji.

Powinien być prowadzony regularnie, aby umożliwić właściwą ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Sprawozdania finansowe sporządzone na podstawie rachunku zysków i strat są również wykorzystywane przez inwestorów, którzy analizują finanse przedsiębiorstwa przed podjęciem decyzji o inwestycji.

Rachunek ten ma na celu przedstawienie wyniku finansowego działalności przedsiębiorstwa, czyli zysków lub strat.