Data publikacji: 2023-04-12

Czym jest JPK? Co warto wiedzieć o Jednolitym Pliku Kontrolnym?

Jednolity plik kontrolny (JPK) – kto to stworzył i czemu ma służyć? Kogo dotyczy, a kto jest zwolniony? Jaka jest jego konstrukcja i części składowe? Czy istnieją terminy, kiedy należy je generować i wysyłać? Czy za nieterminowe przesłanie lub za błędy w JPK grożą jakieś sankcje?

Jesteś przedsiębiorcą, a może dopiero planujesz biznes? Zapoznaj się z tym artykułem, gdyż zagadnienia związane z JPK dotyczą wszystkich w obrocie gospodarczym, a to dlatego, że każda sprzedaż produktów lub usług musi być ewidencjonowana. Bez znaczenia jest czy będzie to robione ręcznie, czy przy użyciu programów komputerowych. Ale od początku...

Definiując JPK należy mieć świadomość, że jest to przede wszystkim zbiór danych. Powinien on zawierać wszystkie informacje o operacjach gospodarczych za dany okres, które generowane są w systemie finansowo-księgowym danego podmiotu gospodarczego w formie elektronicznej, przez bezpośredni eksport danych lub zapisywany na informatycznych nośnikach danych i przekazywany do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Plik wysłany na żądanie organów podatkowych musi posiadać układ i format XML, który umożliwia jego łatwe przetwarzanie oraz odpowiednio podpisany (kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub profilem zaufanym e-PUAP). Przekazywanie jednolitego pliku kontrolnego przy pomocy elektronicznych nośników danych dopuszczalne jest, gdy gwarantuje on jednoznaczną identyfikację nośnika, a zapisane dane można odczytać na powszechnie dostępnych urządzeniach. Ważne w tym przypadku jest urzędowe poświadczenie odbioru, o którym musi pamięć podatnik.

jpk vat

Struktury pliku JPK

Struktury jednolitego pliku kontrolnego możemy podzielić ze względu na sposób ich wysyłania:

  1. Obowiązkowe wysyłane miesięcznie. Dotyczy ewidencji zakupów i sprzedaży VAT — JPK_VAT z deklaracją (obejmujący część deklaracyjną i ewidencyjną — czyli JPK_V7M oraz JPK_V7K).

  2. Wysyłane na żądanie urzędu skarbowego. Dotyczy:

    • księgi rachunkowej (JPK_KR);

    • wyciągu bankowego (JPK_WB);

    • magazynu (JPK_MAG);

    • faktury VAT (JPK_FA);

    • faktury VAT rolnicy ryczałtowi (JPK_FA_RR);

    • podatkowej księgi przychodów i rozchodów (JPK_PKPIR);

    • ewidencji przychodów (JPK_EWP).

Kogo obowiązuje jednolity plik kontrolny?

W różnych krajach, w tym w Polsce, od czasu do czasu pojawiają się doniesienia o działalności tzw. mafii VAT-owskich lub grup przestępczych zajmujących się wyłudzaniem nienależnego zwrotu podatku VAT na podstawie fikcyjnych faktur. Jest to niestety zjawisko dość powszechne i przynosi duże straty dla budżetu państwa.

W celu zapobiegania takim procederom, a tym samym uszczelnienia polskiego systemu podatkowego, ministerstwo finansów stworzyło Jednolity Plik Kontrolny. Wprowadzono go do porządku prawnego art. 193a ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) Choć jest rozwiązanie, z którego korzysta już wiele europejskich państw (już w 2005 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) rozpowszechniało rozwiązana nazywane Standard Audit File-Tax), to pomogło w pierwszych latach uchronić budżet Państwa przed milionowymi stratami.

Zatem od dnia 01.07.2016 r. obowiązek przekazywania JPK VAT co miesiąc i innych struktur na żądanie, dotyczy czynnych podatników vat zatrudniających powyżej 250 pracowników, z obrotem przekraczającym równowartość w złotych polskich kwotę 50 milionów EUR (duże firmy). Średnim i małym podmiotom na JPK VAT wyznaczono czas do 01 stycznia 2017 r. aby mogły dostosować swój program księgowy. Od 1 stycznia 2018 r. obowiązek ten spoczywa już na wszystkich podmiotach. Pozostałe struktury JPK na żądanie urzędu skarbowego (US) obowiązkowe są od 01 lipca 2018 r. dla mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców. Od 1 września 2019 r. do tego grona dołączyli również rolnicy ryczałtowi (faktury vat rr).

kwalifikowany podpis elektroniczny

Kto jest zwolniony z JPK?

Obowiązkiem stosowania procedury JPK na żądanie, co do zasady są obarczeni wszyscy przedsiębiorcy i ich kontrahenci. Jednak nie przekazują struktury JPK VAT Ci podatnicy, którzy wykonują wyłącznie czynności zwolnione od podatku od towarów i usług, wymienione enumeratywnie w art. 43 ust. 1 ustawy o vat (tzw. zwolnienie przedmiotowe).

Z kolei art. 113 (ust. 1 lub 9) zawiera informacje o zwolnieniu podmiotowym, tj. czynni podatnicy vat, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł netto (do tej kwoty nie wlicza się podatku z tytułu sprzedaży) nie ponoszą ciężaru na podatek vat.

Ustawodawca w art. 82 powołał "Delegację ustawową" w odniesieniu do organizacji międzynarodowych, które w Polsce prowadzą działalność w zakresie zadań publicznych. W kompetencjach ministerstwa finansów, a dokładnie ministra właściwego do spraw finansów publicznych, który w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych, istnieje możliwość, w drodze rozporządzenia udzielenia zwolnienia ich z podatku na zasadach określonych w tym rozporządzeniu.

Logicznym wydaje się, że podmioty gospodarcze, które nie są podatnikami podatku od towarów i usług, nie prowadzą ewidencji zakupu i sprzedaży, nie składają deklaracji vat, a prowadzona ewidencja przychodów służy jedynie do rozliczenia podatku dochodowego. Tym samym, nie dotyczy ich struktura, która zawiera JPK VAT.

Plik JPK a obowiązkowe terminy

Najważniejszy termin, który podatnik vat musi dotrzymać to 25 dzień miesiąca. Do tego dnia (bez wyjątku) jednolity plik kontrolny składa każdy, chyba że ten dzień przypada w niedzielę. W takim przypadku urząd skarbowy dopuszcza możliwość dostarczenia ewidencji vat przedsiębiorcy, następnego dnia roboczego.

Należy mieć na uwadze plik JPK_VAT z deklaracją obejmujący część deklaracyjną i ewidencyjną, ponieważ podatnik ma możliwość składać deklarację vat miesięcznie JPK_V7M lub kwartalnie (przy czym za pierwszy i drugi miesiąc kwartału tylko część ewidencyjną pliku JPK_V7K, a za trzeci miesiąc łącznie część ewidencyjną za trzeci miesiąc i część deklaracyjną dotyczącą rozliczenia VAT za cały kwartał. W pierwszym i drugim termin na rozliczenie vat musi być zachowany.

Dodatkowo organ podatkowy gwarantuje zachowanie minimum 3-dniowego terminu do przekazania określonych w wezwaniu struktur JPK, w przypadku czynności sprawdzających, czy kontroli podatkowej lub w toku postępowania podatkowego. Dla podatników rozliczających się z podatku vat, którzy w uzasadnionych przypadkach, np. usprawiedliwionej nieobecność osoby odpowiedzialnej, nie mogą dotrzymać wyznaczonych terminów, mogą zwrócić się do organu podatkowego o wydłużenie tego terminu, dzięki czemu unikną sankcji.

koszty uzyskania przychodu

Pliki JPK a sankcje finansowe

Państwo polskie bardzo poważnie traktuje kwestie fiskalne, stara się "uszczelnić" system podatkowy i "walczy" z nadużyciami. W tym celu upoważniono organ podatkowy do:

  • kontroli podatkowej;

  • czynności sprawdzających;

  • kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego, aby zweryfikował u podatnika (a nawet jego kontrahentów) poprawność ewidencjonowanych transakcji i dowodów księgowych. Mając na uwadze, że jednolity plik kontrolny ma charakter informacji podatkowej, to niedotrzymanie terminów albo niezłożenie go wcale, lub wręcz umieszczanie w nim nieprawdziwych informacji, jest zagrożone sankcjami finansowymi i skutkować nałożeniem kary porządkowej lub odpowiedzialnością karno-skarbową.

Wykroczenie skarbowe

Karą za wykroczenie skarbowe jest grzywna (art. 48 kodeks karny skarbowy), określana kwotowo w przedziale od 1/10 do 20-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, przy czym:

  • kara nałożona mandatem nie może być wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia;

  • kara nałożona nakazem sądu nie może być wyższa niż dziesięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia;

  • kara nałożona wyrokiem sądu nie może być wyższa niż dwudziestokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia.

Przestępstwo skarbowe

Karą za przestępstwo skarbowe jest grzywna (art. 23 kodeks karny skarbowy), która może wynieść od 10 do 720 stawek dziennych:

  • kara wymierzona nakazem sądu — do wysokości 200 stawek dziennych;

  • kara wymierzona wyrokiem sądu.

Wysokość grzywny, zarówno jak w przypadku wykroczenia skarbowego, jak i przestępstwa skarbowego, ustala się indywidualnie z uwzględnieniem sytuacji majątkowej, rodzinnej oraz możliwości zarobkowych osoby popełniającej czyn zabroniony.

dostawy towarów, urzędu skarbowego,

Kara porządkowa

Art. 262. § 1. Ordynacji podatkowej stanowi, że mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego podatnik nie udostępni JPK w wyznaczonym terminie, nie stawi się do złożenia wyjaśnień w toku postępowania lub wyznaczony przez niego pełnomocnik, może zostać ukarany karą porządkową. Od 01 stycznia 2023 r. w maksymalnej wysokości może to być nawet 3300 zł.

Ważne! Kara porządkowa może być również nałożona na podmiot (np. biuro rachunkowe), któremu podatnik zlecił prowadzenie dokumentów będących podstawą wpisów do ksiąg podatkowych lub przechowanie tych ksiąg.

Udostępnij artykuł:
STRONA WYKORZYSTUJE PLIKI COOKIES

Korzystamy z plików cookies w celu dostosowania serwisu do Twoich potrzeb. Więcej informacji znajdziesz w naszej Polityce Cookies.

Akceptuję pliki cookies