Analiza SWOT — czym jest i jak ją przeprowadzić?

Opracowanie dobrej strategii rozwoju ma kluczowe znaczenie dla sukcesu firmy. Wymaga jednak dużego wysiłku i determinacji, zarówno przy jej tworzeniu, jak i wdrażaniu oraz stałego doskonalenia, aby pozostała ważna i aktualna. Warto pamiętać, że celem skutecznej strategii jest wypracowanie unikalnego charakteru firmy, który wyróżni ją na tle innych konkurencyjnych firm.

Analiza SWOT umożliwia firmom dokonanie analizy i identyfikację swoich mocnych i słabych stron, a także bieżących i potencjalnych szans i zagrożeń wynikających z otoczenia zewnętrznego.

Analiza SWOT jest prosta do przeprowadzenia, jasna i łatwa do zaprezentowania. Czym jest analiza SWOT i jak ją przeprowadzić? Dowiedz się wszystkiego o analizie SWOT poniżej.

Istota analizy SWOT

SWOT jest akronimem pierwszych liter angielskich słów: strenghts (silne strony organizacji), weaknesses (słabe strony organizacji), opportunities (szanse), threats (zagrożenia).

Analiza SWOT jest wszechstronnym narzędziem, które może być stosowane w różnych kontekstach, takich jak analiza produktów, miejsc, przemysłów czy nawet osób.

Analiza strategiczna to proces badania czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na rozwój firmy oraz określenie pozycji strategicznej firmy na chwilę obecną i w przyszłości. Celem analizy strategicznej jest wypracowanie skutecznej strategii rozwoju firmy, uwzględniającej jej mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia.

Na podstawie analizy strategicznej można określić pozycję strategiczną firmy oraz wypracować skuteczną strategię rozwoju. Pozycja strategiczna firmy zależy od jej zdolności do wykorzystania szans i unikania zagrożeń, a także od jej zdolności do wykorzystania swoich mocnych stron i minimalizowania wpływu słabych stron. Skuteczna strategia rozwoju powinna uwzględniać wszystkie czynniki analizy strategicznej i skupiać się na wykreowaniu wyjątkowego charakteru firmy, pozwalającego na odróżnienie jej od innych konkurencyjnych firm.

Analiza SWOT jest jedną z często wykorzystywanych metod w ramach analizy strategicznej, służącą do formułowania strategii rozwoju firmy. Polega na badaniu wewnętrznych mocnych i słabych stron firmy w porównaniu z jej najsilniejszymi konkurentami, oraz na określeniu szans i zagrożeń wynikających z otoczenia. Jest to popularne narzędzie, łatwe w użyciu, pozwalające na szybką ocenę sytuacji firmy.

Mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia w analizie SWOT

Czynniki, które wpływają na obecną i przyszłą sytuację przedsiębiorstwa, dzielimy na:

• wewnętrzne i zewnętrzne,

• pozytywne i negatywne.

To dopiero po połączeniu tych dwóch aspektów powstają cztery różne kategorie czynników:

• mocne strony (wewnętrzne — pozytywne),

• słabe strony (wewnętrzne — negatywne),

• szanse (zewnętrzne — pozytywne),

• zagrożenia (zewnętrzne — negatywne).

Mocne i słabe strony to czynniki wewnętrzne, świadczą one o sile lub słabości danej firmy. Ich analiza powinna obejmować następujące obszary działania firmy: wiedza i zasoby ludzkie, finanse i zarządzanie, narzędzia realizacji procesów biznesowych, produkcja, technologia, logistyka, badania i rozwój, sprzedaż i obsługa klienta.

Mocne strony firmy — to głównie zasoby, umiejętności oraz specyficzne cechy, które wyróżniają ją spośród innych podmiotów. Te elementy stanowią przewagę konkurencyjną i pozwalają na tworzenie określonych strategii działania. Do mocnych stron zaliczyć można np.: wysokie kwalifikacje pracowników, zgromadzone oszczędności czy nowoczesny park maszynowy.

Słabe strony firmy — czyli wszystko to, co stanowi słabość, barierę lub wadę. Wynikają one z niedostatecznych zasobów lub nieodpowiednich kwalifikacji pracowników i kierownictwa. Słabe strony mogą wystąpić w każdym obszarze funkcjonowania firmy i mogą utrudniać jej efektywność działania oraz zdolność do adaptacji do zmieniających się wymagań klientów i konkurencji. Przykładowe słabe stront: wysokie ceny w porównaniu do konkurencji, brak wystarczającej ilości magazynów na produkty, brak różnorodności kanałów dystrybucji.

Szanse i zagrożenia to czynniki zewnętrzne, to zjawiska i procesy wpływające na rozwój oraz ekspansję firmy. Są to czynniki: prawne, polityczne, ekonomiczne, technologiczne, społeczno-kulturowe, etyczne, środowiskowe.

Szanse — czynniki, które gdy są odpowiednio wykorzystane, mogą przyczyniać się pozytywnie do rozwoju przedsiębiorstwa. Przykładowe szanse to; rozwój branży na rynku, możliwość ekspansji na nowe rynki zagraniczne, wzrost gospodarczy kraju.

Zagrożenia — są ostatnim elementem analizy SWOT, to czynniki, które obecnie nie stanowią przeszkody dla funkcjonowania organizacji, ale w przyszłości mogą stanowić zagrożenie dla efektywności przedsiębiorstwa. Przykładowe zagrożenia to np.: wzrost kosztów produkcji, wzrost cen surowców i energii.

Każdy z wymienionych czynników ma znaczenie w odpowiednim planowaniu rozwoju organizacji.

Zalety i wady analizy SWOT

Zalety analizy SWOT:

1. Zapewnia kompleksowe spojrzenie na przedsiębiorstwo, uwzględniając zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne czynniki wpływające na jego sukces.

2. Pomaga zidentyfikować mocne strony organizacji, takie jak unikalne umiejętności, zasoby, reputacja lub konkurencyjne przewagi, które mogą być wykorzystane do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.

3. Analiza SWOT ujawnia słabe strony organizacji, takie jak braki w umiejętnościach, ograniczone zasoby lub istniejące problemy, co umożliwia podjęcie działań naprawczych w celu poprawy wydajności i konkurencyjności.

4. Pozwala zidentyfikować szanse na rynku, takie jak nowe trendy, zmieniające się preferencje klientów lub rozwijające się rynki, które mogą być wykorzystane do rozwoju firmy.

5. Pomaga rozpoznać zagrożenia dla organizacji, takie jak konkurencja, zmiany regulacyjne, rosnące koszty lub zmieniające się trendy rynkowe, co pozwala na opracowanie strategii obronnej lub adaptacyjnej.

Wady analizy SWOT:

1. Analiza SWOT może być zbyt uproszczona, ignorując bardziej złożone zależności i interakcje między czynnikami.

2. Ocena czynników SWOT może być subiektywna, zależna od indywidualnej perspektywy i doświadczenia osób uczestniczących w analizie.

3. Brak priorytetyzacji: analiza nie dostarcza wyraźnej metodyki do priorytetyzacji czynników i działań, co może utrudniać skupienie się na najważniejszych obszarach.

4. Dostarcza obraz sytuacji w danym momencie, ale nie uwzględnia zmian dynamicznych warunków rynkowych, co może prowadzić do nieaktualnych wniosków i strategii.

5. Analiza SWOT sama w sobie nie oferuje konkretnych rozwiązań ani strategii działania. Konieczne jest opracowanie planu działań, aby skutecznie wykorzystać wnioski z analizy SWOT.

Podsumowanie

Analiza SWOT pozwala na zidentyfikowanie silnych i słabych stron wewnętrznych firmy oraz szans i zagrożeń wynikających z otoczenia. Dzięki temu przedsiębiorstwo może wykorzystać swoje mocne strony, przeciwdziałać słabym i unikać zagrożeń, jak również starać się wykorzystać szanse, które pojawią się w przyszłości.

Metoda SWOT jest uniwersalnym narzędziem, znajduje ona zastosowanie w różnych rodzajach organizacji, zarówno biznesowych, jak i non-profit, jak również w jednostkach administracji publicznej. Może być stosowane na poziomie całego przedsiębiorstwa lub na poziomie jej poszczególnych jednostek, a wyniki analizy mogą stanowić punkt wyjścia dla stosowania innych narzędzi zarządzania.