Analiza SWOT — czym jest i jak ją przeprowadzić?
Opracowanie dobrej strategii rozwoju ma kluczowe znaczenie dla sukcesu firmy. Wymaga jednak dużego wysiłku i determinacji, zarówno przy jej tworzeniu, jak i wdrażaniu oraz stałego doskonalenia, aby pozostała ważna i aktualna. Warto pamiętać, że celem skutecznej strategii jest wypracowanie unikalnego charakteru firmy, który wyróżni ją na tle innych konkurencyjnych firm.
Analiza SWOT umożliwia firmom dokonanie analizy i identyfikację swoich mocnych i słabych stron, a także bieżących i potencjalnych szans i zagrożeń wynikających z otoczenia zewnętrznego.
Analiza SWOT jest prosta do przeprowadzenia, jasna i łatwa do zaprezentowania. Czym jest analiza SWOT i jak ją przeprowadzić? Dowiedz się wszystkiego o analizie SWOT poniżej.
Istota analizy SWOT
SWOT jest akronimem pierwszych liter angielskich słów: strenghts (silne strony organizacji), weaknesses (słabe strony organizacji), opportunities (szanse), threats (zagrożenia).
Analiza SWOT jest wszechstronnym narzędziem, które może być stosowane w różnych kontekstach, takich jak analiza produktów, miejsc, przemysłów czy nawet osób.
Analiza strategiczna to proces badania czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na rozwój firmy oraz określenie pozycji strategicznej firmy na chwilę obecną i w przyszłości. Celem analizy strategicznej jest wypracowanie skutecznej strategii rozwoju firmy, uwzględniającej jej mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia.
Na podstawie analizy strategicznej można określić pozycję strategiczną firmy oraz wypracować skuteczną strategię rozwoju. Pozycja strategiczna firmy zależy od jej zdolności do wykorzystania szans i unikania zagrożeń, a także od jej zdolności do wykorzystania swoich mocnych stron i minimalizowania wpływu słabych stron. Skuteczna strategia rozwoju powinna uwzględniać wszystkie czynniki analizy strategicznej i skupiać się na wykreowaniu wyjątkowego charakteru firmy, pozwalającego na odróżnienie jej od innych konkurencyjnych firm.
Analiza SWOT jest jedną z często wykorzystywanych metod w ramach analizy strategicznej, służącą do formułowania strategii rozwoju firmy. Polega na badaniu wewnętrznych mocnych i słabych stron firmy w porównaniu z jej najsilniejszymi konkurentami, oraz na określeniu szans i zagrożeń wynikających z otoczenia. Jest to popularne narzędzie, łatwe w użyciu, pozwalające na szybką ocenę sytuacji firmy.
Mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia w analizie SWOT
Czynniki, które wpływają na obecną i przyszłą sytuację przedsiębiorstwa, dzielimy na:
-
wewnętrzne i zewnętrzne,
-
pozytywne i negatywne.
To dopiero po połączeniu tych dwóch aspektów powstają cztery różne kategorie czynników:
-
mocne strony (wewnętrzne — pozytywne),
-
słabe strony (wewnętrzne — negatywne),
-
szanse (zewnętrzne — pozytywne),
-
zagrożenia (zewnętrzne — negatywne).
Mocne i słabe strony to czynniki wewnętrzne, świadczą one o sile lub słabości danej firmy. Ich analiza powinna obejmować następujące obszary działania firmy: wiedza i zasoby ludzkie, finanse i zarządzanie, narzędzia realizacji procesów biznesowych, produkcja, technologia, logistyka, badania i rozwój, sprzedaż i obsługa klienta.
Mocne strony firmy — to głównie zasoby, umiejętności oraz specyficzne cechy, które wyróżniają ją spośród innych podmiotów. Te elementy stanowią przewagę konkurencyjną i pozwalają na tworzenie określonych strategii działania. Do mocnych stron zaliczyć można np.: wysokie kwalifikacje pracowników, zgromadzone oszczędności czy nowoczesny park maszynowy.
Słabe strony firmy — czyli wszystko to, co stanowi słabość, barierę lub wadę. Wynikają one z niedostatecznych zasobów lub nieodpowiednich kwalifikacji pracowników i kierownictwa. Słabe strony mogą wystąpić w każdym obszarze funkcjonowania firmy i mogą utrudniać jej efektywność działania oraz zdolność do adaptacji do zmieniających się wymagań klientów i konkurencji. Przykładowe słabe stront: wysokie ceny w porównaniu do konkurencji, brak wystarczającej ilości magazynów na produkty, brak różnorodności kanałów dystrybucji.
Szanse i zagrożenia to czynniki zewnętrzne, to zjawiska i procesy wpływające na rozwój oraz ekspansję firmy. Są to czynniki: prawne, polityczne, ekonomiczne, technologiczne, społeczno-kulturowe, etyczne, środowiskowe.
Szanse — czynniki, które gdy są odpowiednio wykorzystane, mogą przyczyniać się pozytywnie do rozwoju przedsiębiorstwa. Przykładowe szanse to; rozwój branży na rynku, możliwość ekspansji na nowe rynki zagraniczne, wzrost gospodarczy kraju.
Zagrożenia — są ostatnim elementem analizy SWOT, to czynniki, które obecnie nie stanowią przeszkody dla funkcjonowania organizacji, ale w przyszłości mogą stanowić zagrożenie dla efektywności przedsiębiorstwa. Przykładowe zagrożenia to np.: wzrost kosztów produkcji, wzrost cen surowców i energii.
Każdy z wymienionych czynników ma znaczenie w odpowiednim planowaniu rozwoju organizacji.
Zalety i wady analizy SWOT
Zalety analizy SWOT:
-
Zapewnia kompleksowe spojrzenie na przedsiębiorstwo, uwzględniając zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne czynniki wpływające na jego sukces.
-
Pomaga zidentyfikować mocne strony organizacji, takie jak unikalne umiejętności, zasoby, reputacja lub konkurencyjne przewagi, które mogą być wykorzystane do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.
-
Analiza SWOT ujawnia słabe strony organizacji, takie jak braki w umiejętnościach, ograniczone zasoby lub istniejące problemy, co umożliwia podjęcie działań naprawczych w celu poprawy wydajności i konkurencyjności.
-
Pozwala zidentyfikować szanse na rynku, takie jak nowe trendy, zmieniające się preferencje klientów lub rozwijające się rynki, które mogą być wykorzystane do rozwoju firmy.
-
Pomaga rozpoznać zagrożenia dla organizacji, takie jak konkurencja, zmiany regulacyjne, rosnące koszty lub zmieniające się trendy rynkowe, co pozwala na opracowanie strategii obronnej lub adaptacyjnej.
Wady analizy SWOT:
-
Analiza SWOT może być zbyt uproszczona, ignorując bardziej złożone zależności i interakcje między czynnikami.
-
Ocena czynników SWOT może być subiektywna, zależna od indywidualnej perspektywy i doświadczenia osób uczestniczących w analizie.
-
Brak priorytetyzacji: analiza nie dostarcza wyraźnej metodyki do priorytetyzacji czynników i działań, co może utrudniać skupienie się na najważniejszych obszarach.
-
Dostarcza obraz sytuacji w danym momencie, ale nie uwzględnia zmian dynamicznych warunków rynkowych, co może prowadzić do nieaktualnych wniosków i strategii.
-
Analiza SWOT sama w sobie nie oferuje konkretnych rozwiązań ani strategii działania. Konieczne jest opracowanie planu działań, aby skutecznie wykorzystać wnioski z analizy SWOT.
Podsumowanie
Analiza SWOT pozwala na zidentyfikowanie silnych i słabych stron wewnętrznych firmy oraz szans i zagrożeń wynikających z otoczenia. Dzięki temu przedsiębiorstwo może wykorzystać swoje mocne strony, przeciwdziałać słabym i unikać zagrożeń, jak również starać się wykorzystać szanse, które pojawią się w przyszłości.
Metoda SWOT jest uniwersalnym narzędziem, znajduje ona zastosowanie w różnych rodzajach organizacji, zarówno biznesowych, jak i non-profit, jak również w jednostkach administracji publicznej. Może być stosowane na poziomie całego przedsiębiorstwa lub na poziomie jej poszczególnych jednostek, a wyniki analizy mogą stanowić punkt wyjścia dla stosowania innych narzędzi zarządzania.